Psikolog Pauline Bess’in tanımladığı Muğlak Kayıp (“ambiguous loss”) konsepti kısmi olarak kaybettiğimiz, bu yüzden de yasını tutamadığımız için duygusal olarak bizi kilitleyen belirsiz kayıpları anlatıyor. Sevdiğimiz bir kişinin fiziksel olarak yanımızda olmasına rağmen, zihinsel olarak yanımızda bulunmaması gibi.
Örneğin Alzheimer hastası olan bir ebeveyn, hem yanımızda gibi, hem de değil. Bu da, hasta yakınları için muğlak bir kayıp oluşturuyor. Duygusal ve zihinsel olarak benliğimiz bu kaybı tam olarak işleyemediği ve yasını tutamadığı için, bu kayıp bizi psikolojik ve bedensel olarak donduruyor. Arafta sıkışıp kalmış gibi, süregelen bir hüzün içerisinde kalıyoruz.
İlişki ve sadakat konularını çalışan psikolog Esther Perel’e göre benzer bir durum günlük hayatlarımızda da yaşanıyor: sebebi ise sevdiklerimizle zaman geçirirken elimizden bırakamadığımız telefonlarımız.
Düşünün ki sevgilinizle sohbet ediyorsunuz veya birlikte film izliyorsunuz. Sevgiliniz arada bir göz ucuyla telefonuna bakıp o andan uzaklaşıyor. İşte bu da bir muğlak kayıp. Fiziksel olarak yanınızda, ama aslında tam olarak sizinle birlikte değil.
Telefon bir bariyer haline geliyor; bedensel ve zihinsel olarak karşımızdaki ile uyumlanmakta ve bağ kurmakta zorlanıyoruz. Birbirimize ayırabildiğimiz kısıtlı ve değerli zamanda paylaşımımız yüzeyselleşiyor ve birlikteliğin iyileştirici gücü azalmış oluyor.
Ne Yapabiliriz?
Öncelikle günlük hayatta ekrana ne sıklıkla baktığımızı fark etmek yararlı olacaktır. Telefonunuzdan günde kaç saat telefona baktığınızı kontrol edebilirsiniz. Eğer eliniz alışkanlıkla sıkça telefonunuza gidiyorsa, pratik çözümler ve yeni rutinler yaratmak işinize yarayabilir. Örneğin; partnerinizle yemek yerken, sohbet ederken veya film izlerken telefonları ulaşamayacağınız bir odada bırakmak. Başka bir çözüm, çoğu akıllı telefonda bulunan ekran zaman kısıtlayıcı özellikleri kullanarak günlük limitinize yaklaştığınızda telefonunuzu elinizden bırakmak. Birlikteyken “Telefon molası” alarak aynı anda telefonlarınıza bakmak ve mola sonrasında telefonları kaldırmak da işe yarayabilir. Sağlıklı bir diğer çözüm ise yatağa girmeden telefonunuzu uçak moduna almak.